Zaginione dzieci w Europie: wspólna odpowiedzialność i systemowe działania
12 czerwca 2025 r. odbyła się międzynarodowa konferencja pt. Zaginięcia osób poniżej 18 roku życia w Europie. Wyzwania, prewencja i rozwiązania systemowe w kontekście porwań rodzicielskich i ucieczek nastolatków. Wydarzenie zorganizowała Fundacja ITAKA – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych oraz federacja Missing Children Europe we współpracy z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego oraz służby i organizacje wobec wspólnego wyzwania
W konferencji wzięli udział przedstawiciele Wyższej Szkoły Kształcenia Zawodowego m.in. Dziekan Wydziału Nauk Społecznych dr Irena Malinowska oraz Dyrektor Instytutu Kryminologii i Bezpieczeństwa Wewnętrznego dr Janusz Bryk. Obecny był także wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Czesław Mroczek. Podczas otwarcia podkreślił, że zjawisko zaginięć dzieci i nastolatków – zwłaszcza ucieczek i porwań rodzicielskich – to coraz poważniejsze wyzwanie dla państw europejskich.
– Musimy umacniać i wypracowywać jeszcze skuteczniejsze mechanizmy współpracy w Europie, by szybciej reagować i lepiej chronić najmłodszych – zaznaczył.
W wydarzeniu uczestniczyli również przedstawiciele instytucji krajowych i zagranicznych, służb oraz organizacji pozarządowych zajmujących się poszukiwaniem osób zaginionych.
Panele tematyczne i cele konferencji
W trakcie konferencji odbyły się trzy panele tematyczne poświęcone porwaniom rodzicielskim, zaginięciom dzieci w kontekście wojny w Ukrainie i migracji oraz ucieczkom nastolatków.
Omówiono również psychologiczne i prawne aspekty zaginięć oraz analizę działań służb i organizacji pozarządowych. Kluczowym celem wydarzenia było opracowanie wspólnych standardów działań w Europie i wymiana dobrych praktyk.
Porwania rodzicielskie wymagają lepszej współpracy prawnej w Europie
Porwania rodzicielskie pozostają jednym z najtrudniejszych wyzwań prawnych i emocjonalnych w sprawach zaginięć dzieci. W 2024 roku zgłoszono 1338 takich przypadków w Europie, co stanowiło blisko 18,5 proc. wszystkich spraw obsługiwanych przez europejskie linie interwencyjne. Skala porwań rodzicielskich rośnie. Zróżnicowane procedury prawne w państwach UE wydłużają proces powrotu dziecka do domu.
– Potrzebujemy jednolitych, zharmonizowanych procedur i rzeczywistej współpracy między państwami, by skutecznie działać w takich sytuacjach – podkreślił wiceminister Czesław Mroczek.
Wiceszef MSWiA dodał, że zaginięcie dziecka to jedno z najbardziej traumatycznych doświadczeń dla rodzin – niezależnie od statusu społecznego, miejsca zamieszkania czy wieku dziecka.
– Dlatego tak ważne jest, byśmy wspólnie oceniali istniejące procedury i poszukiwali nowych narzędzi. Takich, które pozwolą szybciej i skuteczniej prowadzić poszukiwania – mówił Czesław Mroczek.
Ucieczki nastolatków to alarmujący sygnał kryzysu
Kolejnym tematem konferencji były ucieczki nastolatków. Według danych numeru 116 000 aż 66 proc. wszystkich zaginięć dzieci w Europie to właśnie ucieczki z domów lub placówek opiekuńczych. W Polsce w 2024 roku odnotowano 1413 takich przypadków wśród osób w wieku 14–17 lat. Ucieczka dziecka jest zawsze dramatycznym sygnałem kryzysu w jego otoczeniu – rodzinnym, szkolnym lub rówieśniczym.
– To nasz obowiązek, by stworzyć taki system, który umożliwi wcześniejsze wychwytywanie tych sygnałów i odpowiednie wsparcie młodych ludzi – zaznaczył wiceszef MSWiA.
Polska Policja modernizuje procedury poszukiwawcze
O działaniach Policji w zakresie poszukiwania zaginionych dzieci mówił nadinsp. Tomasz Michułka, zastępca komendanta głównego Policji.
– Każde zaginięcie osoby małoletniej to sprawa wymagająca od funkcjonariuszy ogromnej uwagi i empatii. Cieszy mnie, że w ostatnich miesiącach procedura Child Alert znów okazała się skuteczna. Analizując każde jej uruchomienie, widzimy jednak przestrzeń do dalszego doskonalenia – powiedział nadinsp. Tomasz Michułka.
Dodał, że w Policji trwa ostatni etap prac nad nowelizacją zarządzenia komendanta głównego Policji w sprawie prowadzenia poszukiwań osób zaginionych. Zmiany mają uprościć klasyfikację poszukiwań i wprowadzić precyzyjniejsze zasady uruchamiania procedur w przypadku zaginięć dzieci.
Wspólne europejskie rekomendacje
Anna Jurkiewicz, prezes zarządu Fundacji ITAKA, zaznaczyła, że konferencja ma głównie wymiar praktyczny, a nie tylko analityczny. Wyraziła nadzieję, że po wydarzeniu powstanie konkretny zestaw rekomendacji dla instytucji na poziomie krajowym i europejskim. Konferencja miała wyjątkowy charakter, ponieważ odbyła się w ostatnich tygodniach polskiej prezydencji w Radzie UE. Wiceminister Czesław Mroczek podkreślił, że Polska chce być aktywnym uczestnikiem i inicjatorem europejskiej współpracy w zakresie ochrony dzieci.
